Interesse in stedelijke analyse
Van kleins af aan heb ik altijd met veel bewondering door de stad gelopen. Tijdens de studies in Heerlen (Built Environment) en Maastricht (Architectuur Academie) heb ik me steeds meer in het begrip ‘stad’ verdiept. Het bereikte een hoogtepunt in september 2021, toen we de stad Luik bezochten tijdens een excursie. Ik verbaasde me over de manier hoe er omgegaan werd met de stad en hoe stadsplanning ervoor zorgde dat hele delen van een stad gesloopt werden om hier iets nieuws te bouwen. Het was voor mij een katalysator om een thesis te schrijven over een alternatieve vorm van stadsplanning die inzet op ‘dat wat er al is’ en dat ook op een waardevolle manier in kaart brengt.
Overzichtschets projectlocatie:
Handschetsen van grote waarde
De analyses en het stedenbouwkundige ontwerp tekende ik voornamelijk met de hand. Hierdoor kreeg ik de stad en afstudeerlocatie snel in de vingers en kon ik op basis van die kennis mijn keuzes goed onderbouwen.
Bovenstaande analytische schets brengt de probleemstelling van de projectlocatie in beeld. Historische verbindingen in het centrum van Luik zijn verbroken door de bouw van nieuwe, brutalistische gebouwen. Hierdoor is de verbinding tussen de buurt rondom de Sint-Jakobskerk en het centrum verbroken. In mijn afstuderen ben ik op zoek gegaan naar een oplossing om deze verbinding te herstellen, maar het brutalistische gebouw zo veel mogelijk te behouden.
Bestaande situatie en nieuwe situatie:
Door het motorisch verkeer om te leggen ontstaat er een grote autoluwe zone. Indifferente delen aan de torenvolumes worden gesloopt zodat er nieuwe verbindingen tussen het schoolgebouw en de kerk ontstaan. Bovendien ontstaat er ook veel ruimte voor nieuwbouw door het verplaatsen van de weg. Daardoor ontstaat er een nieuw stadsdeel binnen de bestaande herkenbaarheid en een interessante opeenvolging van pleinen en parken. Het park rondom de kerk wordt het enige groene park in het historisch centrum van Luik.
Bestaande opeenvolging:
Nieuwe opeenvolging:
Uitwerking
De uitwerking van de gebouwen heb ik vervolgens wel digitaal opgepakt. In het solitaire torenvolume aan het park heb ik een woonprogramma ondergebracht. In de torenvolumes aan het schoolgebouw ontwierp ik een muziekgebouw dat zich richt op de muziekmakers: het moest een centrum worden voor de muzikanten van de muziekscene in Luik. Die muziekscene is heel levend en divers, toch mist men een plek waar muzikanten naartoe kunnen komen om te repeteren, te netwerken en te inspireren.
De belangrijkste architectonische ingreep die ontstaat zijn de twee ‘nieuwe gezichten’ aan het park richting de kerk. Voorheen stonden hier andere gebouwen tegenaan en waren het gesloten gevels waar de stijgpunten achter zaten. Ik vind het belangrijk deze gevels vrij te maken en de interactie tussen de gebouwen en het park te verbeteren.
Met een vliesgevel kan ik het strakke ritme van de bestaande kruisvormige betonelementen doorzetten in de nieuwe gevel en ontstaat er een relatie tussen nieuw en bestaand. De houten panelen achter de vliesgevel, die door de gebruiker geopend of gesloten worden, zorgen voor een subtiele reactie op het strakke, rigide ritme van het gebouw.
Alternatieve vormen van stadsplanning
Het was geweldig om aan deze eigen opdracht te werken en te vertrekken vanuit een heel breed stedelijk perspectief. Iets dat we bij SATIJNplus Architecten ook vaak gebruiken. Een goede analyse van de omgeving is immers de basis voor een goed ontwerp!
Ik denk dat ik in mijn wens om het bestaande te behouden een goed voorbeeld heb neergezet voor alternatieve vormen van stadsplanning. Een voorbeeld waar de stad Luik, maar ook andere steden, zeker iets van kunnen leren. Zelf heb ik dat afgelopen jaar in ieder geval ook gedaan en nu ik afgestudeerd ben, hoop ik die lijn binnen SATIJNplus Architecten en het werkveld door te zetten!
Jeroen Gerekens
assistent-ontwerper